Faubourg Saint-Marcel (czyli przedmieście św. Marcela) nie stanowi obecnie niezależnej jednostki administracyjnej Paryża. Ma jednak swoje uzasadnienie historyczne. Pierwsze ślady zamieszkania datowane są na okres rzymski. Istniała tu wówczas rozległa nekropolia, której pozostałością jest odnalezione w połowie XVIII wieku epitafium z V wieku po Chrystusie:

Mojej drogiej żonie i pani, Barbarze, postawiłem ten nagrobek. Przeżyła 23 lata, 5 miesięcy, 28 dni. Niech pokój będzie z tobą. Witalis, jej mąż, kazał sporządzić to epitafium.

Nazwa pochodzi od zmarłego w 436 roku biskupa Paryża, o którym nie wiemy wiele poza tym, że musiał być człowiekiem nietuzinkowym, skoro pokonał smoka, dotykając go swoim pastorałem (ciekawe, czy współcześni biskupi zdają sobie sprawę, jakim potężnym narzędziem dysponują?).

Charakter dzielnicy wyznaczała rzeka Bièvre, nad brzegiem której osiedlali się garbarze, farbiarze, folusznicy. W 1443 roku swoją farbiarnię założył tu Jean de Gobelin. Wkrótce ta część dzielnicy  przyjęła jego imię. W 1667 roku na jej terenie powstała słynna manufaktura królewska, produkująca meble i tkaniny. Stąd nazwa „gobelin”. Natomiast tradycja ludowa dopatrywała się źródła bogactwa przedsiębiorczego rodu Gobelin w pomocy goblinów.

Okres świetności przedmieście przeżyło w XIII wieku, kiedy Małgorzata Prowansalska, wdowa po Ludwiku IX  założyła tu klasztor klarysek (Cordelières), w pobliżu którego wzniosła swoją posiadłość. W tym czasie przedmieście było już otoczone własnym murem, natomiast od XVIII wieku zostało włączone w granice miejskie.

Długo jednak nie cieszyło się dobrą sławą. Sąsiedztwo szpitala Salpêtrière oraz zanieczyszczenia związane z nadrzecznym przemysłem sprawiały, że jeszcze przez cały XIX wiek było to siedlisko biedoty. Nic dziwnego, że Victor Hugo, bywalec kabaretu Madame Grégoire, właśnie tutaj, w pobliżu boulevard de l’Hôpital umiejscowił  ruderę Gorbeau z Nędzników.

W 1908 roku zdecydowano puścić rzekę podziemnym kanałem i przy tej okazji zaczęła się rewitalizacja dzielnicy, choć, o czym świadczy architektura, znaczna jej część została zagospodarowana dopiero po wojnie. To wszystko sprawia, że obok siebie stoją jedne z najstarszych budynków w mieście, które uniknęły wcześniejszych reform miejskich, oraz modernistyczne bloki. Cóż można jeszcze dodać? Mieszkam tutaj.

Pozostałości założonego w 1664 roku klasztoru angielskich benedyktynek (Filles anglaises), które uciekły na kontynent przed prześladowaniami religijnymi.

Palais du Peuple wzniesiony w 1911 roku przez Armię Zbawienia (mural oczywiście zdecydowanie młodszy).

Skwer, a właściwie park René-Le-Gall założony w 1936 w miejscu dawnej wyspy otoczonej starym i nowym korytem rzeki Bièvre.

To jednocześnie najniżej położony punkt dzielnicy, która opadała w stronę rzeki.

Jeden z najstarszych budynków mieszkalnych w mieście.

Odrestaurowany niedawno zamek królowej Blanche – XVI-wieczny pałac zbudowany w miejscu dawnego zamku córki Ludwika IX.

Jeden z dwóch psów strzegących…

Mobilier national, czyli siedziby istniejącego od 1663 składu mebli i wyposażenia ministerstw i innych oficjalnych rezydencji państwowych. Obecny budynek pochodzi z lat 1935-36 i powstał wg projektu Auguste’a Perreta – apostoła betonu i symetrii.

Tour Croulebarbe (1958-60) – pierwszy wieżowiec mieszkalny na terenie Paryża. Mierzy 67 metrów i liczy 23 piętra. Na wysokości szóstej kondygnacji znajduje się taras, który pierwotnie miał być połączony kładką z sąsiednią ulicą (budynek stoi u podnóża skarpy). Z drugiej strony znajduje się stacja naprawcza metra.

Oberża baskijska w miejscu kabaretu Madame Grégoire. Podobno i dziś miejsce godne polecenia.

Hotel Mercure nie bez powodu określany w przewodnikach jako „neoklasycyzm postmodernistyczny”.

Rezydencja socjalna przy boulevard de l’Hôpital – 1922-26, według utrzymanego w estetyce neoregionalizmu projektu J. Charlet i F. Perrin.

Relief zdobiący Instytut Paleontologii Ludzkiej – jedną z najstarszych fundacji naukowych we Francji (wcześniejszy był Instytut Pasteura (1888) i Instytut Oceanograficzny (1906)). Powstał w 1910 roku z inicjatywy Alberta I, księcia Monako.

Utrzymana w stylu pseudo-egipskim siedziba mieszanej loży masońskiej Praw człowieka (1894), związanej z postacią feministki, Marii Deraismes.

W części położonej najbliżej starego Paryża w XVIII wieku znajdował się największy targ koński stolicy. Do tej historii nawiązują detale niektórych domów.

Przejście pod bulwarem Pascala – obniżenie terenu sugeruje przebieg dawnej Bièvre.

Warto czasem zajrzeć w bramy

Pozostałości wspomnianego na początku klasztoru klarysek. W tle szpital Broca.

Cité Verte i położone obok Cité fleurie od końca XIX wieku do dzisiaj goszczą artystów. To drugie powstało z materiałów po rozbiórce wystawy światowej z 1878 roku. Obecnie oba znajdują się na liście zabytków.

Kto wie, co jeszcze na nas czeka w miejskiej dżungli…